Chirurgia stomatologiczna jest dziedziną stomatologii zajmującą się leczeniem operacyjnym chorób błony śluzowej jamy ustnej i zębów. Jest to dziedzina stomatologii, która z reguły nie kojarzy się zbyt dobrze. Większość z nas słysząc chirurgia stomatologiczna myśli głównie o usunięciu zębów, co nie jest prawdą. Chirurgia to dziedzina, w której zakres wchodzą również zabiegi mające na celu ocalenie zębów, pełniąc funkcje pomocnicze w innych dziedzinach stomatologii, takich jak endodoncja, protetyka, periodontologia oraz implantologia.
Do najczęściej wykonywanych zabiegów z zakresu chirurgii stomatologicznej zaliczamy:
- usuwanie zębów (ekstrakcje)- dzisiejsze techniki są całkowicie bezbolesne i nie mają wiele wspólnego z potocznie rozumianym gwałtownym wyrywaniem za pomocą kleszczy. Zabieg jest wykonywany w znieczuleniu miejscowym, co zapewnia całkowite uniknięcie bólu. Niedogodność podczas zabiegu może wynikać ze świadomości używania narzędzi dentystycznych takich ja wiertło chirurgiczne. Jednak nie powoduje to dużo większego dyskomfortu jak w przypadku standardowego borowania. W niektórych przypadkach konieczne jest założenie szwów.
- zęby mądrości - tak właśnie nazywamy ósemki - trzecie trzonowce, które pojawiają się zazwyczaj między 17. a 25. rokiem życia. Zęby te, są wyjątkowo problematyczne. Ze względu na swoją lokalizacje i związany z tym problem doczyszczania ich podatne są na zmiany próchnicowe. Głównym jednak problemem dotyczącym zębów mądrości jest proces ich wyrzynania. Bywa, że wyrzynają się jedynie częściowo, często w złym położeniu. Zdarza się również, że ząb nie wyrzyna się wcale, co spowodowane jest brakiem przestrzeni w łuku zębowym. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest zmniejszenie rozmiaru ludzkiej szczęki w procesie ewolucji, którą spowodowała zmiana nawyków żywieniowych. W przypadku, kiedy nie dochodzi do prawidłowego wyrżnięcia i ustawienia zęba, zaleca się leczenie chirurgiczne polegające na jego usunięciu. Konieczne jest wykonanie zdjęcia panoramicznego przed wykonaniem zabiegu, aby sprawdzić jego ułożenie.
Innym zabiegiem naruszającym ciągłość błony śluzowej dziąsła jest nacięcie dziąsła w przypadku utrudnionego wyrzynania zęba mądrości. Zabieg ten ma na celu ułatwienie wyrżnięcia zęba oraz lepsze oczyszczanie wolnej przestrzeni powstającej pomiędzy zębem a dziąsłem z resztek pokarmowych. Zabieg ten wykonywany jest również w znieczuleniu miejscowym.
- nacinanie ropni - ropień powstaje jako wynik ostrego zapalenia tkanek okolicznych wierzchołka korzenia zęba. W takiej sytuacji niezbędne jest nacięcie ropnia w znieczuleniu miejscowym oraz trepanacja komory zęba, które skutkują ewakuacją treści ropnej. Dalsze postępowanie z zębem przyczynowym uzależnione jest od jego stanu – leczenie endodontyczne lub ekstrakcja (usunięcie) zęba.
- usuwanie torbieli - torbiele to przestrzenie, które są wypełnione płynem. Występują w kościach lub tkankach miękkich wyścielone komórkami nabłonka. Torbiele mają tendencję do powolnego, lecz stałego wzrostu. Właśnie z tego względu torbiele się usuwa. W jamie ustnej występują różne formy torbieli związanych z obecnością zębów (torbiele zębopochodne).
- resekcje wierzchołka korzenia - zabieg ten wykonuje się zazwyczaj w razie niepowodzenia leczenia kanałowego. W większości przypadków, pozwala na uratowanie zęba przed ekstrakcją. Polega on na usunięciu wierzchołka korzenia wraz z nieoczyszczoną i niewypełnioną częścią kanału. Aby umożliwić sobie dostęp do wierzchołka, lekarz nacina tkanki miękkie w okolicy korzenia (dziąsło), odsłaniając kość. Następnie usuwa wierzchołek korzenia wraz z otaczającymi go, zapalnie zmienionymi, tkankami i zabezpiecza korzeń przed powtórnym powstaniem stanu zapalnego. Rana zostaje zaszyta, natomiast miejsce po usuniętej części korzenia, z czasem wypełnia się nową kością. Zabieg ten wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, co sprawia że jest bezbolesny.